تعریف موجودی کالا و مواد
موجودی کالا و مواد به آن دسته از دارائی های مشهود متعلق به شرکت اشاره دارد که برای فروش در جریان عادی فعالیت های شرکت نگهداری می شود یا در تولید کالاها و خدماتی به همین منظور مورد استفاده قرار می گیرد.
به عبارت ساده تر موجودی کالا، هم شامل کالاهایی می شود که به منظور فروش نگهداری می شوند و هم شامل کالاهایی است که از آن ها در تولید محصولات و یا خدمات دیگر استفاده می شود.
موجودي هاي كالا و مواد بخش مهمي از دارايي هاي بنگاه هاي اقتصادي را تشكيل و از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین موجودی مواد و کالا، یکی از اقلام دارائی جاری شرکت محسوب می شود. زیرا انتظار می رود طی یک سال مالی یا در جریان یک چرخه عملیات، به فروش رود یا مصرف شود.
موجودی مواد و کالا شامل:
– برای فروش در روال عادی عملیات واحد تجاری نگهداری می شود.
– به منظور ساخت محصول یا ارائه خدمات در فرایند تولید قرار می گیرد.
– به منظور ساخت محصول یا ارائه خدمات، خریداری شده و نگهداری می شود.
– ماهیت مصرفی دارد و به طور غیرمستقیم در جهت فعالیت واحد تجاری به مصرف می رسد.
بیشتر بخوانید:
انواع موجودی کالا و مواد
- ملزومات مصرفی
منظور از ملزومات مصرفی اقلامی است که در جریان فعالیت شرکت و در قسمت های اداری، فروش یا خدماتی مصرف می گردد. ملزومات مصرفی غالبا در تولید محصولات مورد استفاده قرار نمی گیرد. گاهی اوقات به این ملزمات، ملزومات اداری نیز می گویند.
- مواد خام یا مواد اولیه
مواد اولیه موادی هستند که به عنوان مواد تشکیل دهنده سایر محصولات به کار می روند. مواد خام معمولا به منظور تولید انواع محصولات توسط شرکت های تولید کننده، نگهداری می شود. به عنوان مثال پنبه ماده اولیه در تولید پارچه محسوب می شود.
- کالای در جریان ساخت
کالای در جریان ساخت یا در دست تولید، به آن دسته از مواد و موجودی کالا اشاره دارد که در فرایند تولید شدن قرار دارد، به این معنا که هنوز در حال تولید هستند و بخشی از آن ها تکمیل شده است، اما به مرحله نهایی فرایند تولید نرسیده اند.
- کالای آماده برای فروش یا کالای ساخته شده
کالای ساخته شده به موجودی کالایی گفته می شود که بعد از تکمیل فرآیند تولید به وجود می آیند. محصولات تولید شده در واقع محصولاتی هستند که آماده فروش هستند.
به صورت جزئی تر موجودي كالا را مي توان به شرح زير طبقه بندي كرد:
الف)موجودي كالا در واحدهاي بازرگاني: در واحدهاي بازرگاني اعم از خرده فروشي يا عمده فروشي، موجودي هاي كالا شامل اقلامي است كه براي فروش به همان شكل اوليه خريداري مي شوند مانند موجودي ملزومات.
ب)موجودي كالا در واحدهاي توليدي:
۱_مواد اوليه: مواد اولیه اقلام مشودی را در بر می گیرد که مستقيماً از منابع طبيعي تحصيل شده باشد و يا اين كه از فروشندگان خريدري و اصولاً براي مصرف مستقيم در توليد محصولات به کار گرفته می شود.
۲_كالاي در جريان ساخت: به موجوديهايي اطلاق مي شود كه فرآيند آنها كامل نشده است.
۳_كالاي ساخته شده: به موجودي هايي گفته مي شود كه فرآيند توليد را كاملاً طي كرده و براي فروش آماده باشند.
۴_ملزومات (مواد غير مستقيم): مشابه مواد اوليه است، اما شناسايي ارتباط آنها با كالاي ساخته شده دشوار بوده و به طور غير مستقيم در توليد محصولات نقش دارد. مثل:روغن و گريس براي ماشين آلات و تحت عنوان ساير موجودي ها در صورت هاي مالي طبقه بندي مي شوند.
ج)موجودي هاي متفرقه: اقلامي نظير ملزومات اداري و مواد بسته بندي كه معمولاً در آينده نزديك مصرف و هنگام مصرف به عنوان هزينه هاي عملياتي تلقي مي گردد.
نکته مهم دیگر در بحث موجودی کالا و مواد، بهای تمام شده موجودی کالاست. در حسابداری، محاسبه بهای تمام شده موجودی مواد و کالای پایان دوره، همچنین بهای تمام شده کالای فروش رفته از اهمیت خاصی برخوردار است، به همین منظور در تمامی شرکت ها و موسسات در پایان هر سال مالی، موجودی های مواد و کالا شمارش و بهای تمام شده آن ها محاسبه می شود.
بهای تمام شده کالا شامل
قیمت خرید، هزینه های تحویل، هزینه مالیات غیر مستقیم، عوارض گمرکی، هزینه های تولید به علاوه هر نوع هزینه دیگری که برای آماده به فروش شدن کالا صورت می پذیرد (تخفیفات تجاری از بهای خرید کسر می شود).
سیستم های رایج در مورد ثبت موجودی کالا و مواد
از آنجا که در اغلب بنگاه های اقتصادی بخش عمده دارائی ها را موجودی کالا تشکیل می دهد، بسیار حائز اهمیت است که کنترل موجدودی ها چه از لحاظ ریالی و چه از لحاظ عددی از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. با توجه به اهمیت موجودی کالا و مواد مدیران ارشد بنگاه های اقتصادی را ملزام به بکارگیری روشی کارآمد برای این امر مهم می نماید.. لذا علم حسابداری نیز سعی نموده نیاز آن ها را به روش های مختلف برآورده سازد. به همین دلیل علم حسابداری دو روش برای نگهداری موجودی به بنگاه های اقتصادی معرفی نموده است:
- سیستم ادواری
در سیستم ادواری برای ثبت موجودی کالا، تعیین مقدار موجودی کالا طی سال، از روی دفاتر امکان پذیر نیست. برای این کار در مواقع لزوم جهت تعیین بهای تمام شده کالای فروش رفته، باید ابتدا مقدار موجودی کالا پایان دوره تعیین شده و سپس مبلغ موجودی کالای پایان دوره از مجموع موجودی کالای اول دوره و خریدهای دوره کسر گردد تا بهای تمام شده کالای فروش رفته مشخص شود.
در روش ثبت ادواری موجودی کالا، امکان گزارش لحظه ای موجودی کالاها وجود ندارد. در این روش با توجه به نیاز مدیران کسب و کار به گزارش کاردکس کالا (گردش کالا) و گزارش موجودی تک تک کالاها (حتی کسب و کارهای با قیمت پایین و تراکنش بالا از قبیل سوپر مارکت، خرازی و…) روش ثبت دائمی روشی مناسب تر است.
- سیستم ثبت دائمی
در سیستم ثبت دائمی موجودی کالا، هنگام خرید کالا، حساب موجودی کالا بدهکار می شود و هنگام فروش کالا علاوه بر ثبت مربوط به فروش، یک ثبت دیگر نیز بابت کاهش موجودی در دفاتر ثبت می شود. بدین ترتیب که حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار و حساب موجودی کالا بستانکار می گردد. به همین دلیل در این نوع سیستم ثبت، میزان موجودی کالا و همچنین بهای تمام شده کالای فروش رفته، در هر لحظه از سال از روی دفاتر قابل تعیین است. اما به منظور صحت ثبت های حسابداری انجام شده در طی دوره، در پایان هر سال مالی مقدار موجودی کالای پایان دوره، شمارش می شود تا به اطمینان مورد نظر دست یافته شود.
۲ دیدگاه. ترک جدید
سلام.عالیییی.ممنون
سپاس