سابقه استفاده از کانتینرها
از گذشته تا به امروز برای حمل و نقل محصولات و کالاها از انواع و اقسام وسایل استفاده می شود. جعبه ها، کیسه ها، سبدها یا سایر چیزها. این وسایل می تواند کالاها یا بسته های کالا را نگاهداری کرده و جابجا کنند.
یکی از پر کاربردترین وسایل برای حمل و نقل محصولات و یا وسایل دیگر از راه دریایی و یا زمینی کانتینرها هستند. سوابقي در مورد استفاده از كانتينر در ترامواهاي انگلستان و آمريكا در حدود سال ۱۸۳۰ وجود دارد. اين كانتينرها براي حمل و نقل سنگ معدن، سنگ آهك و ذغال سنگ و… مورد استفاده قرار می گرفته و تقريبا مشابه كانتينرهاي امروزي بودند، فقط كوچكتر و حداكثر ظرفيت آن ها ۵ الي ۱۰ تن بوده است.
باید گفت شکل، اندازه و ویژگی های مادی کانتینرها امروزه به صورت استاندارد در آمده است و کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد اروپا، کانتینرها را به عنوان یک قلم از تجهیزات حمل و نقل با خصوصیات زیر تعریف می کند که این خصوصیات در بردارنده شکل، اندازه و سایر ویژگی های کانتینر است:
- دارای استحکام کافی به منظور استفاده مجدد باشد. کانتینرها باید دارای مقاومت بسیار بالایی باشند تا در هنگام جابجایی ها یا برخورد کانتینر ها با یکدیگر هنگام بارگیری و تخلیه بار به کالاهای درون آن آسیبی وارد نگردد.
- برای سهولت حمل و نقل کالا با یک یا چند وسیله بدون نیاز به بارگیری مجدد طراحی شده باشد.
- مجهز به وسیله ای فلزی باشد که امکان جابجایی آسان خصوصا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر را فراهم آورد.
- تخلیه یا پرکردن آن آسان باشد.
- طراحی آن برای ۱ متر مکعب (۳۵٫۳ فوت مکعب) یا بیشتر بوده و تمامی لوازمات و تجهیزات معمول یک کانتینر را دارا باشد.
این ویژگی ها عمومی هستند و همه کانتینرها باید آن ها را دارا باشند، اما در این میان کانتینرهایی هم هستند که برای خصوصیات خاصی طراحی شده اند. شکل، اندازه، ساختمان مادی یا سایر خصوصیات فیزیکی یک محموله می تواند یک کانتینر با طراحی خاص را طلب کند. به عنوان مثال برخی محموله های فاسد شدنی نیاز به سیستم خنک سازی دارند.
برگه سبز کانتینرها
هر کانتینر پس از تولید باید بتواند تائیدیه یا همان استاندارد جهت استفاده برای حمل و نقل را کسب کند. در این هنگام برگه ای به عنوان پروانه یا همان استاندارد تولید برای آن صادر می شود که به برگه سبز کانتینر شهرت دارد. در این برگه اطلاعاتی مانند اطلاعات تولید، سال تولید، ابعاد و تاریخ انقضای پروانه ذکر شده است و به نوعی سند کانتینر محسوب می شود.
مزایای استفاده از کانتینرها
- کاهش خسارت ناشی از شکستگی، خراب شدن یا سرقت کالا.
- کاهش هزینه های بسته بندی ، تخلیه و بارگیری کالا.
- حمل یکجای کالا در کانتینر با توجه به ظرفیت آن.
- حمل با کانتینر امکان تحویل کالا را از محل تولید به مصرف ممکن می سازد.
- حمل با کانتینر سرعت کار بارگیری و تخلیه را افزایش می دهد.
به طور کلی مزایای استفاده از کانتینرها را می توان اینگونه بیان کرد که استفاده از کانتینرها باعث بارگیری و تخلیه سریع کشتی، انبار کردن و روی هم چیدن راحت کانتینرها ، شمارش راحت کالاها و مشخص شدن مقدار محصول حمل شده، امنیت کالا در برابر سرقت، کاهش هزینه های بسته بندی و انبار داری، تسریع در انجام امور بازرگانی و گمرکی می شود.
با وجود مزایایی زیادی که استفاده از کانتینرها دارند، نمی توان گفت استفاده از آن ها بدون اشکال است. برخی معایب استفاده از کانتینرها عبارتند از:
- عدم تعادل همیشگی بین صادرات و واردات بین دو نقطه، به این معنا که در بیشتر اوقات کانتینرها باید مسیر بازگشت را به صورت خالی طی کنند.
- استفاده از کانتینر برای کالاهای کمتر از ظرفیت مربوط مقرون به صرفه نیست.
- نیاز به سرمایه گذاری سنگین از نظر ایجاد تجهیزات تخلیه و بارگیری بندری.
انواع کانتینرها عبارتند از:
- کانتینر open top: این کانتینر ها به صورت سقف باز بوده وبرای حمل کالاهایی با ارتفاع زیاد استفاده می شود.
- کانتینر یخچالی: از کانتینر یخچالی برای محموله های فاسد شدنی استفاده می شود که درون آن از وسایل سرمایشی استفاده شده است.
- کانتینر tanktainer: این کانتینر ها برای حمل مایعات است و یک تانکر درون یک کانتینر به صورت ثابت شده قرار دارد.
- کانتینر swap body :Swap body، کانتینرهای استاندارد با وزنی سبک تر هستند که امکان چیده شدنشان روی هم وجود دارد و همچینین به راحتی بر روی کامیون ها، واگن ها و تریلر ها قرار می گیرند.
تفاوت کانتینر و کانکس
کانتینر همانطور که از نامش پیداست، نام جعبه های های مکعب آهنی است که اغلب هدف از تولید آن ساخت محفظه ای است که از نظر آب بندی کاملا ایزوله شده باشد تا بتوان در کشتیرانی با آن کالاها و محصولات مختلف را حمل و از کشوری به کشور دیگر انتقال داد، البته تنها کاربرد کانتینر در حوزه حمل و نقل دریایی نبوده بلکه به علت مقاومت دیواره ها و نفوذ ناپذیری آن ها، در زمینه های دیگری مانند انبار کالا و دیگر کاربردهای مشابه نیز مورد استفاده قرار می گیرند. کانتینرها معمولا ساخت شرکت های بزرگ خارجی برای حمل و نقل دریایی هستند. کانتینر برای حمل محصول طراحی شده، بنابراین فاقد پنجره و درب نفر رو است.
کانکس بیشتر برای استفاده انسان در فضای داخلی آن طراحی و تولید می شود. کانکس با توجه به کاربری های متفاوت دارای امکانات و ابعاد متفاوتی است، اما کانتینر معمولا دارای دو سایز ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند. کانکس ها همچنین دارای بدنه خارجی از انواع متریال ها به همراه عایق بندی و دیوار پوش داخلی است. کانکس ها در انواع مختلفی هستند مانند: کانکس ویلایی، کانکس نگهبانی، کانکس بیمارستانی و…
کانکس دارای درب و تعدادی پنجره است.
در آخر اینکه کانتینر دارای سیستم برق کشی و تهویه هوا نیست، در حالی که یک کانکس علاوه بر سیستم برق کشی و روشنایی می تواند دارای سرویس بهداشتی، آشپز خانه، اتاق استراحت، سیستم تهویه هوا و کولر باشد.
بیشتر بخوانید:
حمل و نقل بین المللی کالا و انواع آن