کانسار و معدن مس سونگون که در شمال ورزقان قرار گرفته است، بزرگترین اندیس مس در شمال غرب ایران و یکی از بزرگترین کانسارهای مس دنیا بوده و قابل مقایسه با معادن بزرگ دنیا مانند بینگهام در آمریکا و چوکیکوماتا در شیلی است.
شهرستان ورزقان، سرزمین مس ایران
شهرستان ورزقان یا ارسباران در آذربایجان شرقی در ۷۵ کیلومتری تبریز، نمونه بارزی از وجود منابع طبیعی است. منطقه زیبای قرهداغ در ورزقان به علت واقع شدن در کمربند مس جهانی و وجود منابع غنی از معادن از جمله مس، طلا و نقره به ” سرزمین طلای سرخ ایران” معروف شده است. در واقع علت نامگذاری ورزقان به سرزمین طلای سرخ وجود معدن مس سونگون و معدن طلای اندریان یا اندرگان و بسیاری از معادنی دیگر از این جنس در شهرستان ارسباران است. همچنین مناطق دیگری از جمله خوینرود، بالوجه، طویل، کالیجان، شرف آباد، اندریان، آستامال، آوان، گوتلر، اوزی و … دارای کانسارهای متنوعی مثل مس، طلا، نقره و … است.
تاریخچه معدن سونگون
اسناد و مدارک موجود نشان می دهد که سابقه اکتشاف های معدنی در معدن سونگون به ۲۰۰ سال قبل و زمان قاجار برمی گردد. چند مهندس که برای بررسی وضعیت موجود منابع مس به این منطقه سفر کرده بودند، در بررسی های خود متوجه حجم زیادی از ذخایر و کانسارهای مس در حوالی روستای سونگون ورزقان شدند و بدین ترتیب اکتشافات شروع شد. عملیات اکتشافی در این منطقه با استفاده از روشهای نوین و وسایل و تجهیزات جدید از سال ۱۳۲۵ شروع شد.
معدن مس سونگون
شهرستان ورزقان با قرار گرفتن بر روی کمربند آلپ-هیمالیا دارای اندیس های متعدد مس و عناصر فلزی دیگر نظیر سرب، روی و آهن است. کانسار مس سونگون که در شمال ورزقان قرار گرفته است، بزرگترین اندیس مس در شمالغرب ایران و یکی از بزرگترین کانسارهای مس دنیا به شمار می رود. فاصله معدن سونگون تا تبریز ۱۳۰ کیلومتر و تا ورزقان ۲۵ کیلومتر است. معدن سونگون در ارتفاع ۲هزار متری از سطح دریا و در یک منطقه کوهستانی واقع شده است.
کانی سازی اصلی کانسار سونگون شامل کانی های مس و مولیبدن بوده و بدین ترتیب مجتمع مس سونگون به تنهایی ۳ درصد ذخایر مس جهان را در اختیار دارد. ذخیره احتمالی این معدن بیش از یک میلیارد تن و ذخیره قابل استخراج آن (با توجه به اکتشافات انجام گرفته) حدود ۷۹۶ میلیون تن برآورد شدهاست که در مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن در محدوده کانسار سونگون ورزقان حدود ۱/۷ میلیارد تن سنگ مس با عیار ۰/۶۱٪ است. درطی فرآیندهای کانی زایی انواع کانی های سولفیدی، فلزات اصلی و اکسیدها به وجود آمده اند. کانی های سولفیدی موجود شامل: پیریت، مولیبدنیت، گالن، اسفالریت، مارکازیت پیرتیت و سولفیدهای مس (کالکوپیریت، بورنیت، کالکوسیت و کوولیت) است. فلزات اصلی شامل: طلا و نقره و اکسیدها شامل: ایلمنیت، روتیل، مگنتیت و گوتیت میباشد. همانند سایر معادن پورفیری، سه زون: فروشست، سوپرژن و هیپوژن در معدن مس سونگون قابل رویت است.
فرایندهای اصلی مجتمع مس سونگون:
- فرایند استخراج ماده معدنی و باطله
- فرایند تولید کنستانتره مس و مولیبدن
- فرایند تامین آب، برق و دفع پساب
همچنین بخوانید:
معرفی معدن و شرکت معدنی و صنعتی چادرملو
معرفی شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان