تعریف حمل و نقل کالا
حمل و نقل کالا به صورت کلی ابزاری برای جابجایی کالا، اجناس و سایر اقلام محسوب می شود. این جابجایی می تواند در داخل مرزهای یک کشور باشد و از استانی به استان دیگر و شهری به شهر دیگر صورت بگیرد، همچنین می تواند در ورای مرزها و جابجایی بین کشورها باشد.
در مورد دوم، زمانی که جابجایی و حمل و نقل کالاها و سایر اقلام بین دو یا چند کشور باشد به آن حمل و نقل بین المللی اطلاق می شود. به عبارت دیگر حمل و نقل بین‌المللی کالا به جابجایی و حمل کالا از نقطه‌ای در داخل یک کشور به نقطه‌ای در داخل کشور دیگر با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن گفته می شود که به وسیله واسطه ها و شرکت های حمل و نقل بین المللی انجام می گیرد.
شرکت های حمل و نقل بین المللی به شرکت هایی اطلاق می شود که به عنوان واسط عمل کرده و کالا را از کشور مبدا به کشور مقصد منتقل می کنند.
این شرکت ها وظایفی از قبیل حمل و نقل فورواردی، حمل و نقل کریری و حمل و نقل تواما انجام می دهند.
فعالیت فورواردی
حمل فورواردی یعنی حمل و نقل کالا به یکی از طریق زمینی، هوایی و دریایی و یا ترکیبی از آن ها که توسط شرکت حمل و نقل بین المللی انجام می شود.
فعالیت کریری
حمل کریری یعنی حمل کالا بدون واسطه به روش تعیین شده از کشور مبدا به کشور مقصد توسط شرکت حمل و نقل بین المللی.
حمل و نقل کالا به صورت بین المللی، نقش بسیار چشمگیر و موثری در تامین نیاز های کشورها دارد. به طوری که می توان گفت این امر باعث پیشرفت چرخه اقتصاد کشورها و عرضه تولید مازاد کشوری به کشور دیگر شده و در نتیجه باعث افزایش و گسترش فعالیت های بازاریابی بین المللی می شود.
در حمل و نقل بین المللی باید طبق قوانین بین المللی اقدام کرد، مقرراتی که باعث می شود داد و ستد با سایر کشورها شکلی منسجم به خود بگیرد.
انواع حمل و نقل بین المللی:
به طور کلی عمده روش های حمل کالا به صورت حمل دریایی و حمل زمینی و حمل ریلی و حمل هوایی کالاها است. انتخاب روش حمل و نقل، بنا بر حجم، وزن، ارزش کالاها و فوریت زمانی آن ها، با توجه به محدودیت بودجه و در نظر گرفتن ریسک و امنیت برای هر محموله ای و با توجه به مبدا و مقصد آن مشخص می شود.
۱- حمل و نقل دریایی
۲- حمل و نقل جاده ای
۳- حمل و نقل هوایی
۴- حمل و نقل ریلی
۵- حمل و نقل مرکب
در میان روش های گفته شده حمل و نقل هوایی سریع ترین، ایمن ترین و گران ترین روش بوده و در مقابل، روش دریایی کندترین، نا امن ترین و در عین حال ارزان ترین روش محسوب می شود.
- حمل و نقل دریایی
عمده ترین شیوه حمل کالاها در سطح بین المللی، حمل دریایی است و عبارتست از جابجایی افراد و کالا به وسیله قایق، کشتی و سایر شناورها از روی دریا، اقیانوس، دریاچه، کانال و رودخانه.
دلایل استفاده از این روش به عنوان اولین و گسترده ترین روش حداقل هزینه، نبود نیاز به راه سازی و ایجاد خطوط راه آهن و جاده بوده به طوری که باعث شده از دیر باز مورد استقبال تاجران قرار بگیرد. البته هزینه زمان در این نوع حمل کالا بالا بوده و برای کالاهای بسیار ارزشمند و کم حجم و کم وزن روش مناسبی نیست.
حمل و نقل دریایی برای اقلام با حجم زیاد و بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. این محموله های حجیم به وسیله کانتینرها ی ۲۰ و ۴۰ فوتی جابجا می شوند.البته محمولات بزرگ و حجیمی مثل گندم و برنج به وسیله ی کشتی های فله بر مخصوص حمل آن کالا حمل می شوند. برخی محموله ها، شامل دستگاه ها و ماشین آلات بزرگی است که به وسیله کانتینرهای رو باز و یا بغل باز حمل می شوند. اگر کالاهایی باشند که حجم و ابعاد بسیار خارج از محدوده باشد، باید از کشتی های BREAK BULK و کشتی هایی که بر روی عرشه خود فضا برای قرار دادن محموله ها نیز دارند استفاده شود.
استفاده از روش حمل و نقل دریایی برای کشورهایی که این امکان برایشان میسر است، نیازمند ایجاد زیرساخت هایی چون بنادر و حوضچه های آن، تجهیزات مربوط به بارگیری و تخلیه و همچنین حضور نهادهایی چون گمرک و نمایندگان سایر نهادهای مرتبط با امر واردات و صادرات در بنادر است.
- حمل و نقل جاده ای
یکی دیگر از روش های حمل و نقل بین المللی روش جاده ای است، این روش بخصوص برای کشورهایی که دسترسی به آب های آزاد ندارند از اهمیت بالایی برخوردار است. روش حمل و نقل جاده ای به طور گسترده تری در حمل و نقل داخلی یک کشور انجام می شود. برای حمل و نقل جاده ای بین المللی، عموما از کامیون استفاده می شود. حمل و نقل جاده ای به نسبت سریع تر از حمل و نقل دریایی است، اما نمی توان حجم زیادی از کالاها را با استفاده از آن جابجا کرد.
- حمل و نقل هوایی
سریع ترین و در عین حال گران ترین روش حمل و نقل بین المللی روش هوایی است. حمل و نقل هوایی برای حمل کالاهای گران قیمت، سبک و کم حجم مورد استفاده قرار می گیرد.
- حمل و نقل ریلی
حمل ریلی نیز یکی دیگر از روش های حمل کالاها و محموله ها در سطح بین المللی است که در ابتدا در اروپا و آمریکا رواج پیدا کرد. حمل و نقل بار به وسیله راه آهن، تحت مقررات متحد الشکل قرارداد حمل بین المللی کالا به وسیله راه آهن انجام می شود.
- حمل و نقل مرکب
گاهی اوقات نیاز است تا برای حمل کالاها در سطح بین المللی از چند روش استفاده شود، چرا که امکان استفاده از یک روش وجود ندارد. به عنوان مثال ممکن است انبار خریدار و فروشنده با بندر، فرودگاه و ایستگاه های قطار فاصله داشته باشد، لذا لازم است از کامیون نیز در کنار این روش های حمل استفاده کرد. آنچه که نیاز است به عنوان یک مساله مهم در روش حمل و نقل مرکب به آن توجه کرد، ترانسشیپ است. منظور از ترانسشیپ تغییر وسیله حمل و نقل است. یعنی انتقال کالا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر در جریان حمل کالا. ترانسشیپ باید در قرارداد، پیش فاکتور، مجوز ثبت سفارش و … اظهار شود.
بیشتر بخوانید:
ترانزیت چیست؟ آشنایی با ترانزیت و انواع دسته بندی آن